Aorta qapağının xəstəlikləri və cərrahiyyəsi
Aorta qapağı nə edir? Bu necə işləyir?
Sağlam bir ürək dəqiqədə təxminən 70-80 dəfə, gündə isə təxminən 100.000 dəfə yığılır. Bu şəkildə bütün bədənə saatda təxminən 300 litr qan pompalayır. Normal bir ürəkdə dörd boşluq var. Üst iki boşluğa sağ və sol qulaqcıqlar, aşağı iki boşluğa isə sağ və sol mədəciklər deyilir. Ürəyin vəzifəsi bütün bədənə oksigenlə zəngin qan göndərməkdir. Qan ürək boşluqlarından keçir və bədənə axıdılana qədər dörd ürək qapağından keçir. Bu örtüklər; Bunlar triküspid, ağciyər, mitral və aorta qapaqlarıdır. Ağciyərlərdə təmizlənən və oksigenlə zənginləşən qan bu dörd boşluqdan keçərək nəhayət aorta qapağından əsas arteriyaya, “Aortaya” atılır və oradan bütün bədənə göndərilir. Aorta qapağı sol mədəcik və aorta (əsas arteriya) arasında yerləşir. Qanın ürəkdən bütün orqanlara pompalanmasına vasitəçilik edir.
Aorta qapağı xəstəlikləri hansılardır?
Hər hansı bir səbəbdən aorta qapağında yaranan problemlər ümumiyyətlə Aorta Darlığı və ya Aorta Qapağı Çatışmazlığı kimi əsas aorta qapağı xəstəlikləridir. Aorta qapağındakı stenoz qanın bədənə keçməsini çətinləşdirir, çatışmazlıq isə aortadan geriyə, yəni ürəyə doğru axmasına səbəb olur.
Aorta qapağı sağlam ürəkdə üç vərəqdən ibarətdir. Ancaq bəzən aorta qapağı iki vərəqlə doğula bilər. Aorta qapağının iki vərəqlə doğulması Biküspid Aorta qapağı adlanır və anadangəlmə ürək xəstəlikləri arasında ən çox rast gəlinən xəstəlikdir. Ümumiyyətlə, ilkin mərhələdə heç bir əlamət və ya simptom yaratmasa da, aorta qapağı xəstəlikləri (aorta darlığı, aorta çatışmazlığı), aorta anevrizması (aorta böyüməsi), aorta disseksiyası (aorta yırtığı) və infeksion endokardit kimi ağırlaşmalara səbəb ola bilər. sonrakı mərhələlər.
Aorta qapağı xəstəliyinin əlamətləri hansılardır?
Sinə ağrısı, döş qəfəsində sıxılma hissi, yorğun işdən sonra halsızlıq və huşunu itirmə, balansın pozulması, halsızlıq, nəfəs darlığı və ürək döyüntüsü kimi şikayətlər aorta qapağı xəstəliyinin əlamətləri ola bilər və xəbərdarlıq edilməlidir.
Aorta qapağının xəstəliklərinə necə diaqnoz qoymaq olar?
Xəstənin şikayətlərinə görə aparılan müayinə zamanı; Həkim ürək səsi eşitdikdə və ilkin müayinələrdən, exokardioqrafiyadan və lazım olduqda ürək kateterizasiyasından və angioqrafiyadan sonra qəti diaqnoz qoyulur.
Aorta qapağı xəstəliklərinin müalicə üsulları hansılardır?
Bütün qapaq xəstəliklərində olduğu kimi, müalicə də ya Dəyişdirmə (Dəyişdirmə) və ya Yenidənqurma (Təmir) olur.
Aorta stenozu nədir?
Aorta qapağı kalsifikasiya və deformasiyaya uğrayır, nəticədə ciddi şəkildə daralır və düzgün aça bilmir. Bu o deməkdir ki, ürək bütün bədənə qan pompaladığı üçün çox dar bir qapaqdan keçməyə məcbur olur. Buna görə də ürək əzələsi böyük gərginlik və yük altındadır. Bu, ürək əzələsinin zamanla qalınlaşmasına və sonrakı mərhələdə zəifləməsinə və qeyri-kafi olmasına səbəb ola bilər. İnsanın sağlamlığını pozan və hərəkətin məhdudlaşdırılmasına səbəb olan bu vəziyyət ürək çatışmazlığıdır. Qapaq stenozu və ürək çatışmazlığının davamlı olması həyati təhlükəsi olan riskli bir vəziyyətdir.
Aorta stenozuna səbəb nədir?
Tez-tez aorta qapağının yaşa bağlı aşınması və əhəng yataqlarının çökməsi, qapağı daralması və hərəkətlərini məhdudlaşdırması səbəbindən inkişaf edir. Revmatik qızdırma, radioterapiya və yüksək xolesterinin olması xəstəliyin inkişafını asanlaşdırır.
Aorta stenozu necə müalicə olunur?
İllər ərzində aorta qapağında əmələ gələn kalsifikasiya olunmuş stenozu dərmanla düzəltmək mümkün deyil. Bununla belə, ürək çatışmazlığı, aritmiya və aorta qapağı xəstəliyinə görə ikincil laxtalanma riski üçün köməkçi dərman müalicəsi nəzərdə tutulur. aorta stenozunun müalicəsi; Cərrahi yolla və kateter vasitəsilə həyata keçirilir.
Aorta qapağı xəstəliklərinin müalicə üsulları hansılardır?
Bu gün aorta qapağının dəyişdirilməsi 3 fərqli üsulla həyata keçirilir:
- Açıq Ürək Cərrahiyyəsi, Böyük Kəsik (Sternotomiya)
- Qapalı aorta qapağının dəyişdirilməsi və ya qoltuqaltı və ya qabırğa qəfəsindəki kiçik kəsiklə təmiri (3 və ya 4 sm dərinlikdə kəsik tətbiq etməklə)
- TAVI (Transfemoral aorta qapağının implantasiyası) metodu
Metod 1: Klassik açıq ürək əməliyyatı üsulu
2. Metod: Qabırğa qəfəsindəki kiçik kəsiklə qapalı ürək əməliyyatı 3-4 sm-lik kəsiklə gündəlik cərrahi həyata girmiş bir üsuldur. Kəsik ölçüsünün kiçik olması səbəbindən xəstələr tərəfindən üstünlük verilir, lakin həmişə olduğu kimi, son qərar həkimin verdiyi göstərişdən asılıdır. Burada ürək qapağı tamamilə çıxarılır və yerinə metal və ya bioloji qapaq qoyulur. Əməliyyat müddəti olduqca qısadır. Təxminən 1,5-2 saat çəkir. Bu prosesdə köhnə kalsifikasiya edilmiş örtük çıxarılır və bütün əhəng təmizlənir və çıxarılır. Qapaq tikilir və yerinə qoyulur. Buna görə də Ürək və Ağciyər Maşını lazımdır. Qapalı üsulda yerinə yetirildiyi yerə görə cəmi 3-4 sm sümük kəsilir.
3. Metod: TAVI metodu son illərdə işlənib hazırlanmış bir üsuldur. Bu üsulda qabırğa qəfəsi heç açılmır, qasıqdan daxil olaraq aorta qapağı bioloji qapaqla əvəz olunur. Bundan əlavə, TAVI metodunda Ürək və Ağciyər Maşınına ehtiyac olmadan xəstələrə stentə yerləşdirilən bioloji aorta qapağı yapışdırılır. Xəstələrin öz qüsurlu orijinal aorta qapağı cərrahi üsullarda olduğu kimi çıxarılmır, stentli qapaqla sıxılaraq içəridə qalır. Bu metodun ən böyük üstünlüyü tamamilə qapalı üsul olması və Ürək Ağciyər Maşınına ehtiyac olmamasıdır. Bununla belə, bu metodun ciddi çatışmazlıqları da var. TAVI metodunda yalnız bioloji aorta qapağı quraşdırıla bilər. Bioloji qapaq uzun müddət (denaturasiya) sonra xarab ola bilər və yenidən dəyişdirilməsi tələb oluna bilər. TAVI metodunun tətbiqi zamanı bəzi fəsadlar yarana bilər. Məsələn, qapağın “sürüşdüyü” və ya düzgün oturmadığı hallarda təcili və ya planlaşdırılmış açıq ürək əməliyyatı tələb oluna bilər. Qapaq mükəmməl uyğunlaşsa belə, “paravalvular sızma” adlandırdığımız klapan kənarından qan sızması baş verə bilər. Belə olan halda xəstələr gələcəkdə açıq ürək əməliyyatı keçirə bilərlər. TAVI metodu tətbiq edilərkən adətən köhnə qapaq üzərinə yeni qapaq qoyulduqda orijinal və kalsifikasiya olunmuş qapaq qopur.Bu qopma zamanı beyin damarlarında laxtalanma (Emboli) digər cərrahi üsullara nisbətən daha çox olur (1). TAVI metodunda yeni qapaq ürəyə uzanan kateterlə qasıqdan yerləşdirilir. Bu səbəbdən qasıq venaları və qarın damarları uyğun diametrdə olmalı və kalsifikasiya edilməməlidir. Əks halda bu damarlar qopa bilər və fövqəladə hallarda qarın açılmalı və bu damar təmir edilməlidir. TAVI proseduru zamanı ürək angioqrafiyasına nəzarət həyata keçirilir. Ən elit mərkəzlərdə belə, TAVI Prosedurunun ölüm nisbəti təxminən 10% təşkil edir (2). Klinikamızda çox bahalı üsul olan TAVI metodundan yalnız çox yüksək riskli xəstələrdə istifadə edirik. Yəni çox yaşlı, əlavə xəstəlikləri olan, açıq və ya qapalı əməliyyata uyğun olmayan xəstələri bu üsulla müalicə edirik.
Aorta qapağı əməliyyatı keçirən xəstələr bütün bu üsulları təkbaşına dərindən qiymətləndirməli və buna görə qərar verməlidirlər. Hər 3 üsulda proseduru həyata keçirən şəxsin və komandanın təcrübəsi çox önəmlidir. Xəstəxananın infrastrukturu, TAVI metodunda cərrahiyyə qrupunun olması və bu komandanın təcrübəsi prosedurun nəticəsində böyük rol oynayır. Hər bir metodun öz üstünlükləri və mənfi cəhətləri olsa da, aorta qapağının stenozu (stenozu) və ya sızması (çatışmazlığı) ciddi xəstəlikdir və mütləq müalicə olunmalıdır. Əks halda xəstələr ürək çatışmazlığı, emboliya və ölümlə üzləşə bilər.
Aorta Qapağı Xəstəliklərində Cərrahiyyə Nə Zaman Edilməlidir?
Aorta qapağından qan geriyə sızdığı, ağır stenozun, kalsifikasiyanın qapaq funksiyasını pozduğu və ya hamısının eyni vaxtda baş verdiyi hallarda ürək ritmində ciddi pozulmalar və laxtalanma riski yaranır və xəstənin həyatı təhlükə altında olur. Bu xəstələr təcili olaraq müayinə olunur və cərrahi müdaxilə göstərilir.
Aorta Qapağı Xəstəlikləri üçün Müalicədən Sonra Baxım Nə olmalıdır?
Əməliyyatdan sonra xəstəxanada qalma müddəti 5 gündür və xəstə 10 gün ərzində evdən kənarda gəzməyə başlaya bilər. Metal bir qapaq qoyulduqda, xəstənin həyatı boyu başqa hər hansı bir qapaq dəyişikliyinə ehtiyacı yoxdur. Əgər bioloji qapaq xəstə tərəfindən seçilirsə, 10-15 ildən sonra yenidən qapaq dəyişdirilməli və xəstə yenidən daha çətin əməliyyatla üzləşməlidir. Bu səbəbdən xəstələr tərəfindən metal klapanlara daha çox üstünlük verilir. Burada yenə də xəstənin üstünlüyü həkimin verdiyi göstərişi üstələyə bilməz və xəstənin tibbi vəziyyətindən asılı olaraq klapan taxmağın məcburi olduğu hallar var. Metal qapağın ən böyük çatışmazlığı xəstələrin ömürlük qan durulaşdıran Warfarin (Coumadin, Marcumar və s.) dərmanından istifadə etməli olmasıdır. Bu qan durulaşdırıcı dərmanın optimal tənzimlənməsi üçün hər ay INR testi (yəni qanın nə qədər seyreltildiyini müəyyən etmək üçün) tələb olunur. Bu səbəbdən xəstələrin hər ay və ya tez-tez xəstəxanaya getməsi, INR testi keçirməsi və dərman dozasını tənzimləmək üçün həkimə müraciət etməsi lazımdır. Müasir texnologiya ilə ev tipli cihazlar istehsal olunmağa və işlədilməyə başlandı. Bu cihazlarla INR Testi artıq evdə bir damla qanla həyata keçirilə bilər və hətta mobil proqram vasitəsilə Doktorla anında əlaqə saxlamaq və dərman dozasını tənzimləmək mümkündür. (Bax: Uzaqdan Xəstə Monitorinq Sistemləri).
Resurslar:
1) Qorunmayan Transkateter Aorta Qapağı İmplantasiyasının Nevroloji Fəsadları (Neuro-TAVI Sınaqından). Mən J Cardiol. 2016 Noyabr 15;118(10):1519-1526 Am J Kardiol. 2016 Noyabr 15;118(10):1519-1526
2) Ardıcıl 412 xəstədə trans-arterial və trans-apikal müdaxiləli aorta qapağı implantasiyası ilə bağlı prosessual ürək-damar ağırlaşmalarının halları və müalicəsi. Eur J Cardiothorac Surg. 2011 Noyabr;40(5):1105-13. doi: 10.1016/j.ejcts.2011.03.022. EPub 2011 22 aprel.
Aorta qapağının xəstəlikləri haqqında tez-tez verilən suallar
1- Aorta qapağı əməliyyatından sonra normal fəaliyyətə nə vaxt qayıda bilərəm?
Məqaləni gözləyirik…