0850 532 63 00
Hızlı Randevu
Tetkik Gönder

Aort Hastalıkları Nelerdir?

Vücuttaki en büyük damar olan Aort, kalpten direk çıkan ve tüm organlara temiz kanı taşıyan “ana kan hattı”dır. Kişinin boy ve kilosu göz önünde bulundurularak, dakikada 3 ila 6-7 Litre kan taşır. Bu kanı taşırken de kalbin atım gücüne ve bünyenin yapısına bağlı olarak içinde belirli bir basınç vardır (80 – 140 mmHg). Biz buna halk arasında tansiyon deriz. Aort çeşitli sebeplerden dolayı vücutta sessizce büyüyebilir. Bunu erken tespit etmek gerekir.

Aort Anevrizmaları

Anevrizma nedir?

Anevrizma, bir atardamarın duvarındaki anormal balonlaşmadır. Atardamarlar oksijenli kanı kalpten vücudun diğer kısımlarına taşıyan damarlardır. Yeteri kadar genişleyen bir anevrizma vücutta genellikle ölümcül olan kanamalara neden olacak şekilde patlayabilir.

Aort Anevrizması Nedir?

Aortun çapı, kalpten çıktığı bölümde yaklaşık 2,5 cm’dir. Vücutta bu kadar geniş çapa sahip başka bir damar yoktur. Çeşitli sebeplerden dolayı Aortun çapı artar, genişler. Biz buna tıpta “Anevrizma” deriz. Anevrizma belli bir süre sonra daha da genişler ise yırtılma ihtimali vardır. İçinden geçen kan dışarı doğru akar, ve komşu organları etkileyecek düzeye gelirse biz buna tıpta “rüptür” (patlama) adını vermekteyiz. Büyüyen aortun bir başka bilinen komplikasyonu ise “Diseksiyon” (içe doğru yırtılma) olarak isimlendirilir. Bunlardan her ikisi de oldukça tehlikeli patolojiler olup, anında veya çok süratli tedavi gerektiren, hayati tehlike taşıyan durumlardır.

Aort, kalbin sol ventrikülünden gelir ve göğüs ve karın boşluğu boyunca ilerler. Aortun göğüs boşluğu kısmındaki bölümünde oluşan anevrizmalar, “torasik anevrizmalar” olarak adlandırılırlar. Aortun karın boşluğu kısmındaki bölümünde oluşanlar ise, “abdominal anevrizmalar” olarak adlandırılırlar.

Anevrizmalar; beyin, kalp, boyun, dalak, diz arkası ve vücudun diğer bölgelerindeki damarlarda da oluşabilir. Eğer beyindeki bir anevrizma patlarsa inmeye neden olabilir.

Aort Anevrizması Tipleri Nelerdir?

abdominal-aort-anevrizmasi

Göğüs içindeki Aorta üç bölümden oluşur. Çıkan Aort (Asendan Aort), Arkus Aort, İnen Aort (Desendan Aort). Bu anevrizmalar herhangi bir belirti vermeksizin, sessizce büyüyebilirler. Bazen sırt ağrısı semptomları ile yapılan muayenelerde rastlantı sonucu teşhis konur. 5,5 cm çapı ve üzerine erişmiş çıkan aort hasta için hayati risk arz eder. Zira duvarının incelip, yırtılması sonucu, kan kalp boşluğuna birkaç saniyede yayılır ve kalbi sıkıştırarak, durdurur. Bu nedenle tedavisi zorunludur. Çıkan aort dediğimiz (Asendan Aort) kısmı için ameliyat kaçınılmazdır ve endovasküler (kapalı) tedaviler uygun değildir. Ancak küçük kesi ile 3-4 cm den bu damar da değiştirilebilir (Bkz. Aort Kapak Replasmanı Kapalı Yöntem). Sırttaki aort (Desendan Aort) ise endovasküler tedaviye uygundur. Yani göğüs kafesi hiç açılmadan TEVAR yöntemi ile değiştirilebilir.

Anevrizma taraması neden önemlidir?

Her yıl yaklaşık 15.000 insan rüptüre (patlamış) anevrizma nedeni ile ölür. Rüptüre anevrizmalar, 50 yaşın üzerindeki erkeklerde 10. sıklıkta ölüm nedenidir. Rüptüre anevrizmaların çoğu erken tanı ve medikal tedavi ile önlenebilir. Çünkü anevrizmalar herhangi bir bulgu vermeden önce gelişip büyüyebilirler. Bu yüzden yüksek riskli kişilerde anevrizma taraması yapmak önemlidir. Tanı konulduğu anda anevrizmalar genellikle ilaç veya cerrahi ile başarılı olarak tedavi edilebilirler. Aort anevrizması tanısı konduğunda doktorlar kalp hızını ve kan basıncını azaltacak ilaçlar verirler, bu da patlama riskini azaltır. Geniş aort anevrizması tanısı konulduğunda, genellikle aortun hastalıklı kısmının replase (değiştirilme) edilmesi şeklindeki cerrahi ile tedavi edilebilir. Sonuçlar, genellikle iyidir.

Aort Anevrizması Nedenleri Nelerdir?

  • Ateroskleroz (damar sertliği veya kalitesinin bozulması) nedeniyle oluşabilir. Ateroskleroz geliştikçe atardamar duvarları kalınlaşır, hasarlanır ve normal iç yüzeylerini kaybeder. Atardamarın bu hasarlanmış kısmı içindeki kanın basıncıyla gerilebilir veya balonlaşabilir. Böylece anevrizma oluşur. 
  • Anevrizma aynı zamanda atardamarın içindeki sürekli yüksek kan basıncı dolayısıyla da oluşabilir.
  • Göğüste oluşan bir travma ile (örneğin araba kazası sonucu oluşan travma) oluşabilir.
  • “Marfan sendromu” gibi bazı tıbbi durumlar da anevrizmaya neden olabilir. “Marfan sendromu” görülen kişilerin boyları çok uzundur, parmakları ince ve uzundur. Bu kişilerde damar yapısında incelme söz konusu olabilir.
  • Nadir durumlarda tedavi edilmemiş sifilis (cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon) gibi enfeksiyonlar da aort anevrizmasına neden olabilir.

Aort Anevrizması Belirtileri Nelerdir?

Aort anevrizması belirti ve bulguları; tipine, yerleşimine ve patlayıp patlamadığına veya vücuttaki diğer yapılarla ilişkisine bağlıdır. Anevrizmalar yıllar boyunca herhangi bir şikayete yol açmaksızın oluşup büyüyebilir.Yıllar boyunca yavaşça büyürler ve patlayana kadar herhangi bir şikayete yol açmazlar. Bazen muayene sırasında hastanın karnında nabız veren bir kitle fark edilebilir. Eğer şikayete yol açarlarsa, bu şikayetler sırtta veya karnın kenarlarında derin batıcı tarzda ağrı, karında saatler veya günler boyunca süren sabit yanıcı ağrı, ayaklarda soğuma veya uyuşma şeklindedir. Karın bölgesindeki anevrizmalara biz Abdominal Aort Anevrizması (AAA) deriz. AAA patlarsa, şikayetler karnın alt kısmında veya sırtta ani ve şiddetli ağrı, bulantı ve kusma, ciltte terleme, baş dönmesi ve ayağa kalkınca artmış kalp hızı şeklinde olur. Patlamış bir AAA nedeniyle oluşan iç kanama, hastada şoka yol açabilir.Torasik (Göğüs) aort anevrizmaları, büyüyene veya patlayana kadar şikayete yol açmayabilir. Ortaya çıkan şikayetler; çenede, boyunda, sırtta veya göğüste ağrı veya öksürük, ses kısıklığı veya nefes almada zorluk şeklindedir.Periferik anevrizmalarda ortaya çıkan şikayetler, boyunda, kolda veya bacakta hissedilen nabız veren kitle, kol veya bacak ağrısı, egzersiz krampı şeklindedir.

Aort Anevrizması Nasıl Teşhis Edilir?

Aort Anevrizması Tanısı

Anevrizmalar, rutin fizik muayene sırasında şans eseri bulunabilirler. Sıklıkla göğüs veya karın ağrısı gibi başka nedenlerle yapılan ultrason, röntgen veya bilgisayarlı tomografi sırasında şans eseri bulunurlar. Anevrizma tanısı koymak için röntgen, ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, anjiografi gibi yöntemler kullanılır.

Aort Anevrizması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Aort Anevrizması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?Aort Anevrizması vücutta bulunduğu yere göre hem tedavi zamanı, hem de tedavi yöntemi açısından farklılıklar arz eder. Eğer göğüs kafesi içindeki aortu; çıkan aort ve inen aort diye ikiye ayırırsak, tedavi gerektiren durumları şöyle özetleyebiliriz :

  • Çıkan Aort 5,5 cm çapına erişmiş ise veya
  • Çıkan Aortun son 6 ayda 5 mm çapı artmış ise,
  • Çıkan Aort 5 cm ise ve labil (inişli-çıkışlı) hipertansiyon mevcut ise
  • İnen Aort 6 cm çapında ise veya son 6 ayda 5 mm çap artışı yaşanmış ise
  • Herhangi bir başka organ basısı var ise
  • Abdominal (karın içi) Aort 5,5 cm ise veya son 6 ayda 5 mm çap artışı var ise
  • Tüm anevrizmalarda eğer bir kanama şüphesi var ise

Yukarıdaki durumlarda aort anevrizmaları ya ameliyat yöntemi ile, ya da endovasküler (girişimsel) yöntemler ile (EVAR, TEVAR) tedavi edilmelidirler. Bu sonuncu yöntem halk arasında “kapalı yöntem” adıyla anılır.

Anevrizmaların Diseksiyonu Neden Acil Bir Durumdur?

Akut aort diseksiyonu, en sık acil cerrahi gerektiren aort hastalığıdır. Aort diseksiyonu, aort duvarının katları arasında yırtık olması ve kanın duvarın katları arasında oluşan yalancı lümene girmesidir. Çoğunlukla yaşlı kişilerde görülür. Aortun patlaması halinde hayatta kalma şansı da azalacağından yeni oluşmuş aort diseksiyonu, acil ve hayati tehdit eden bir durumdur.Bu durum, genellikle Tip A (asendan torasik aortu içeren yırtılma) ve Tip B (desendan torasik aortu içeren yırtık) şeklinde sınıflandırılır. Tip A diseksiyonları, cerrahi yapılmayan her saat için %1 gibi yüksek bir ölüm riski taşırlar. Tip B diseksiyonlu hastalarda yırtılma veya organlarda dolaşım bozukluğu olmadıkça cerrahi gerekmez. Diseksiyon cerrahisinde standard tüp greft yerleştirilmesi uygulanır.

Cerrahi Tedaviye Nasıl Karar Verilir?

Anevrizma tedavisi için ameliyatın gerekli olup olmadığına kalp ve damar cerrahları karar verirler. Eğer ameliyat gerekli ise anevrizmanın yerleşimine, boyutuna ve aort kapakçığının fonksiyonuna göre ameliyat şekline karar verilir.

Anevrizma tedavisi

Anevrizmada Cerrahi Tedaviler

Torasik aort anevrizmalarının tedavisi için seçilebilecek operasyon yöntemleri:

Tüp greft yerleştirilmesi ile asendan anevrizma tamiri: 

Eğer aort kapakçığı normal, aort kökü genişlememiş ve anevrizma asendan aortada ise anevrizma tamiri tüp greft yerleştirilmesi şeklinde yapılır. Asendan aortanın genişlemiş kısmı kesilir ve yerine Dacron veya Gore-Tex olarak bilinen yapay tüpler yerleştirilir. Yapay tüpler ömür boyu dayanıklıdırlar.

Aort kapakçığı korunarak yapılan anevrizma tamiri:

Eğer mümkünse aort kapakçığını değiştirmek yerine aort kapakçığını koruyarak ameliyat yapmak tercih edilir. Bu tip bir işlem aort kökü anevrizmatik olan ve aort kapakçığında yetmezlik bulunan fakat aort yaprakları şekil olarak normal olan hastalarda uygulanabilir. Aort kapakçığı ve koroner damarları yapay damara tekrardan dikilir. Bu tür bir operasyon yapılan hastalar uzun dönem kan sulandırıcı ilaç kullanmaktan kurtulmuş olurlar.

Kompozit aort kökü değiştirilmesi:

Eğer hastalarda aort kökü ile beraber aort kapakçığının da değiştirilmesi gerekiyorsa kompozit aort kökü değiştirilmesi operasyonu yapılır. Bu ameliyatta yapay bir tüp damarın içine yapay bir aort kapak daha önceden yerleştirilmiştir ve aortayı değiştirmek için kullanılır. Bu operasyonlarda mekanik ve biyolojik kapakların her ikisi de kullanılabilinir.

Aort arkı cerrahisi:

Aort arkı cerrahisi, teknik olarak oldukça zordur. Bu cerrahi sırasında beyni korumak için dallı bir greft kullanılır, vücut soğutulur (hipotermik dolaşım arresti), ve “antegrad serebral perfüzyon” denilen bir işlem ile beyne oksijenden zengin kan gönderilir. Bu tekniklerin kullanımı ile ölüm ve inme riski azalır.

Torakoabdominal anevrizma tamiri:

Torakoabdominal aortayı içeren anevrizmaların tamiri kompleks ve geniş bir cerrahi işlem gerektirir. Cerrahinin potansiyel bir komplikasyonu spinal kordu besleyen atardamarların bu bölgeden çıkması nedeni ile spinal kordun beslenmesinin bozulmasıdır. Bu komplikasyonu azaltmak için anestezi hekimince yapılan bir işlem kullanılmaktadır.

Stent greft yerleştirilmesi (endovasküler tamir): 

Bazı durumlarda ve asendan aortayı içermeyen bazı anevrizmalarda “stent greft tamiri” diye bilinen yeni bir tamir yöntemi vardır. Abdominal anevrizma tamiri için minimal invaziv bir tedavi yöntemidir. Bu tarz stent greft yerleştirilmesi, bu iş için yeterli donanıma sahip merkezlerde yapılabilir. Hastanemizde bu işlem başarı ile gerçekleştirilmektedir. Bu işlem eğer hastanın aort anatomisi uygun ise yapılabilmektedir. Eğer uygun değilse, standard açık aort cerrahisi yapılmalıdır.

Abdominal aort anevrizması tamiri:

Abdominal aort anevrizmalarının cerrahi tedavisinde tüp greft yerleştirilmesi yapılır. Bazı durumlarda iliak arterler de anevrizmatik ise pantolon greft kullanılır.